Location of Services as the Basis for Recognising Sub-Regional Centres in Poland and their Hierarchy

Authors

  • Jacek Sołtys Politechnika Gdańska Wydział Architektury Katedra Urbanistyki i Planowania Regionalnego
  • Sławomir Dorocki Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie, Instytut Geografii, Zakład Przedsiębiorczości i Gospodarki Przestrzennej

DOI:

https://doi.org/10.24917/20801653.323.15

Keywords:

location of services, service centres, settlement network, sub-regional centres, sub-regional services

Abstract

Sub-regional centres are defined as towns, in which there are concentrated the types of services that in Poland may exist in several towns of the voivodeship, but not in every capital of poviat (county). The services have always had a tendency to concentrate, creating service centres of different levels in hierarchical settlement network. The objectives of the present research were: (1) definition of services typical of the sub-regional level; (2) recognition of the concentration of these services, the centres created by them and their distribution, and (3) verification to which extent the regularity relate to the concentration of services in hierarchical centres at the sub-regional level in Poland. Presented study includes only centres apart metropolitan areas and apart capital of voivodeships. Typical services defining sub-regional centres were: courts of second instance, multi-specialised hospitals, universities and multiplexes. The diversity of centres was analysed with the use of the classification method and their distribution - by cartographic analysis methods. The research was a continuation of research from 2015. Taking into account more recent data and a wider range of services, it identified 23 sub-regional complete centres and 46 incomplete ones, in which sets of services create different combinations, with two dominant ones. The regularity relating to the concentration of services was stated. The location of centres is uneven, probably due to the diversity of population density

Downloads

Download data is not yet available.

Metrics

Metrics Loading ...

Author Biographies

Jacek Sołtys, Politechnika Gdańska Wydział Architektury Katedra Urbanistyki i Planowania Regionalnego

Jacek Sołtys, Gdansk University of Technology, Faculty of Architecture, Department of Urban Design and Regional Planning. Has graduated from Gdansk University of Technology, Faculty of Architecture. Currently, he is a professor of Gdansk University of Technology. Teaching Duties (courses taught) include: regional planning (covering the period of 1975–2014), local planning, strategic planning, models in spatial economy, designing of tourist and recreational areas development. Research interests: methods of planning (spatial, strategic, including scenario method), sustainable development, typology of towns and regions, settlement network, regional development of non-metropolitan areas. He has partaken in numerous international and national research projects. Author of two books and more than 40 other publications. Co-author of more than 30 strategies for municipalities. Member of European Regional Science Association and Society of Polish Town Planners. Tour guide.

Sławomir Dorocki, Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie, Instytut Geografii, Zakład Przedsiębiorczości i Gospodarki Przestrzennej

Sławomir Dorocki, Ph.D., epartment of Entrepreneurship and Spatial Management, Institute of Geography, Pedagogical University of Cracow, Poland. He has graduated from the Pedagogical University of Cracow, MA degree in Geography, PhD in History (Institute of European Studies of the Jagiellonian University). Associate professor at the Pedagogical University of Cracow, Institute of Geography. His research interests are connected to regional problems and processes of socio-economic regionalisation, with particular emphasis on the diversity of Europe, processes of European integration, historical conditions, and application of computer and statistical methods in the study of diversity of space.

References

Bank danych lokalnych GUS (2017, 20 października). Pozyskano z https://bdl.stat.gov.pl/BDL/ start

Cinema N3D (2018, 2 stycznia). Pozyskano z http://www.kino.nysa.pl/o-kinie

Czapiewski, K.Ł., Janc, K. (2012). Dostępność edukacji, jakość kształcenia i poziom wykształcenia mieszkańców a struktura funkcjonalna gmin województwa mazowieckiego. Mazowsze Studia Regionalne, 10, 33–51.

Dębski, J. (2003). Lokalne bieguny wzrostu w Polsce (według budżetów gmin i przedsiębiorczości prywatnej). Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego, 5, 31–58.

Domański, R. (2006). Gospodarka przestrzenna: Podstawy teoretyczne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Dorocki, S. (2010). Gospodarka regionów granicznych w procesie integracji europejskiej. Przedsiębiorczość–Edukacja, 6, 252–270.

Dziemianowicz, W., Szlachta, J., Szmigiel-Rawska, K. (red). (2011). Subregionalne bieguny wzrostu w Polsce. Warszawa: Uniwersytet Warszawski, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych.

Filharmonie w Polsce (2017, 10 listopada). Pozyskano z http://www.individualis.pl/filarmonia.html

Fujita, M., Krugman, P., Mori, T. (1999). On the evolution of hierarchical urban systems. European Economic Review, 43(2), 209–251.

Guzik, R., Działek, J., Plaza, M., Kołoś, A. (2012). Czynniki i ograniczenia rozwoju miast województwa pomorskiego w świetle relacji przestrzennych i dostępności komunikacyjnej. Gdańsk: Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego.

Guzik, R., Kołoś, A., Panecka, M., Wiedermann, K. (2015). Stan i dostępność wybranych usług publicznych. W: R. Guzik, A. Kołoś (red.). Relacje funkcjonalno-przestrzenne między ośrodkami miejskimi i ich otoczeniem w województwie pomorskim. Gdańsk: Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, 115–148.

Guzik, R., Zborowski, A., Kołoś, A., Micek, G., Gwosdz, K., Trzepacz, P., Chaberko, T., Kretowicz, P., Ciechowski, M., Dej, M., Grad, N. (2010). Dostępność komunikacyjna oraz delimitacja obszarów funkcjonalnych. W: B. Domański, A. Noworól (red.). Małopolskie miasta – funkcje, potencjał i trendy rozwojowe. Kraków: Małopolskie Obserwatorium Polityki Rozwoju, 88–134.

Heffner, K., Gibas, P. (2015). Obszary funkcjonalne i ich związki z zasięgiem oddziaływania ośrodków subregionalnych (na przykładzie województwa opolskiego). Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, 9–25.

Heffner, K., Twardzik, M. (2013). Społeczne oddziaływanie nowoczesnych centrów handlowo- usługowych na małe miasta w zewnętrznej strefie aglomeracji górnośląskiej. Studia Ekonomiczne, 144(13), 95–108.

Jacek Sołtys, Sławomir Dorocki Ilnicki, D. (2014). Usługi w polskiej literaturze przedmiotu. Ujęcie chronologiczno-tematyczne. Space‒Society‒Economy, 13, 203‒246.

Kłosowski, F., Runge, J. (2002). Usługi w mieście przygranicznym na przykładzie Cieszyna. Geographia. Studia et Dissertationes, 25, 74–91.

Koncepcja przestrzennego zagospodarowana kraju 2030 (2011). Warszawa: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego.

Korcelli, P., Degórski, M., Drzazga, D., Komornicki, T., Markowski, T., Szlachta, J., Węcławowicz, G., Zaleski, J., Zaucha, J. (2010). Ekspercki projekt przestrzennego zagospodarowania kraju do roku 2033. Studia Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju Polskiej Akademii Nauk, CXXVIII.

Lista sądów powszechnych (2015, 6 września). Pozyskano z https://bip.ms.gov.pl/pl/rejestry-i- -ewidencje/lista-sadow-powszechnych

Lista sieci handlowych i usługowych (2017, 9 października). Pozyskano z http://www.lista.e-sieci.pl/20,Markety,Sklepy,i,Sklady,Budowlane.html

Namyślak, B. (2013). Ocena potencjału kulturalnego największych miast Polski. Wiadomości Statystyczne, 6, 23–38.

Noworól, A. (2010). Narzędzia poprawy jakości życia w miastach na przykładzie Małopolski. W: A. Noworól (red.). Jakość życia a procesy zarządzania rozwojem i funkcjonowaniem organizacji publicznych. T. 1. Kraków: Instytut Spraw Publicznych Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Plan zagospodarowania przestrzennego województwa małopolskiego (2003). Kraków: Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego.

Planet Cinema (2017, 20 października). Pozyskano z http://www.planetcinema.pl/elk/o-kinie/

Powęska, H. (2000). Regionalne zróżnicowanie rozwoju sfery usług w Polsce lat 90. W: S. Ciok, D. Ilnicki (red.). Przekształcenia regionalnych struktur funkcjonalno-przestrzennych, 5. Wrocław: Instytut Geograficzny Uniwersytetu Wrocławskiego, 341–349.

Prokuratora Krajowa (2017, 15 grudnia). Pozyskano z https://pk.gov.pl/jednostki-podlegle-1/ jednostki-podlegle-1.html

Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 22 grudnia 1998 r. w sprawie krajowej sieci szpitali oraz ich poziomów referencyjnych (Dz.U. z 1998 r., nr 164, poz. 1193).

Runge, A. (2012). Metodologiczne problemy badania miast średnich w Polsce. Prace Geograficzne, 129, 83–101.

Sieci multipleksów w Polsce (2017, 15 listopada). Pozyskano z https://pl.wikipedia.org/wiki/ Multipleks_kinowy Sokołowski, D. (2005). Centralność a węzłowość większych miast w Polsce. Przegląd Geograficzny, 77(4), 507–526.

Sołtys, J. (2013). Usługi publiczne jako czynnik miastotwórczy i wyznacznik rangi miasta w sieci osadniczej na przykładzie małych miast Polski Północnej. Acta Universitatis Lodziensis Folia Geographica Socio-oeconomica, 15, 3–19.

Sołtys, J. (2016). Sub-regional service centres in reality and regional planning in Poland. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 431, 9–17.

Sołtys, J. (2017). Settlement Networks in Polish Spatial Development Regional Plans. IOP Conf. Series: Materials Science and Engineering, 245, 042083.

Suchta, J., Drońska, A., Celmer, A. (2007). Rola dużych i średnich miast województwa warmińsko- -mazurskiego w procesie rozwoju regionu. Acta Scientiarum Polonorum, 5–20.

Śleszyński, P. (2013). Delimitacja miejskich obszarów funkcjonalnych stolic województw. Przegląd Geograficzny, 85(2), 173–197.

Środa-Murawska, S., Szymańska, D. (2014). Przemysły kultury w rozwoju miast – wybrane aspekty. Ekonomiczne Problemy Usług, 6, 85–98.

Wilk, W. (2003). Między zakupami a rozrywką – nowe znaczenie centrum handlowego. Prace i Studia Geograficzne, 32, 205–224.

Wyszukiwarka teatrów lub instytucji (2017, 10 listopada). Pozyskano z http://www.e-teatr.pl/ pl/instytucje/lista.html

Zaborowski, Ł. (2014). Sieć ośrodków regionalnych w Koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju 2030. Próba uporządkowania według wielkości i odległości. Przegląd Geograficzny, 86(4), 591–619. Pozyskano z http://rcin.org.pl/Content/51263/WA51_70658_r2014-t- 86-z4_Przeg-Geogr-Zaborows.pdf

Published

2018-09-21

How to Cite

Sołtys, J., & Dorocki, S. (2018). Location of Services as the Basis for Recognising Sub-Regional Centres in Poland and their Hierarchy. Studies of the Industrial Geography Commission of the Polish Geographical Society, 32(3), 237–251. https://doi.org/10.24917/20801653.323.15